Przejdź do sklepu Trzmiel.com.pl 
Oczko wodne to wspaniała ozdoba każdego ogrodu. Już nawet w niewielkich ogródkach coraz częściej spotkać można zbiorniki o powierzchni kilku lub kilkunastu metrów kwadratowych i pojemności kilku tysięcy litrów. Duże czy małe, przynosi wiele wymiernych korzyści. Poprawia lokalny mikroklimat, podnosząc wilgotność powietrza, szczególnie w suchych miesiącach letnich. Zapewnia dostęp do wody niezliczonym gatunkom zwierząt. Owady i inne bezkręgowce wodne, ryby oraz płazy spędzają w nim część albo całość swojego życia. Gady, ptaki i ssaki znajdują zaś źródło czystej, świeżej wody, która gasi pragnienie oraz przynosi ochłodę w upały. Wszystko to, no i oczywiście bezsprzeczne walory ozdobne oczek wodnych, sprawia, że są one chętnie budowane w przydomowych ogrodach.
Aby zapewnić piękny wygląd i zdrowe funkcjonowanie oczka wodnego, niezbędne jest stosowanie odpowiednich urządzeń. Część z nich pełni jedynie funkcję dekoracyjną np. ozdobne oświetlenie. Jednak zdecydowana większość prócz walorów estetycznych ma także inne zadania. Najważniejszymi z nich jest oczyszczanie wody oraz utrzymywanie odpowiedniego poziomu tlenu. Tutaj prym wiodą przede wszystkim wszelkiego rodzaju pompy wody z dodatkowymi akcesoriami – filtrami, dyszami fontannowymi, lampami UV; napowietrzacze i wiele innych. Od pierwszych ciepłych dni aż do jesieni pracują one nieprzerwanie, dbając o jakość wody w zbiorniku i zdrowie mieszkających w nim zwierząt i roślin. Jednak po tych miesiącach, pełnych odgłosów szumiącej wody, śpiewu ptaków i rechotania żab przychodzi jeden z najtrudniejszych okresów w roku – zima. Zanim nastanie należy odpowiednio zadbać o wiele aspektów funkcjonowania oczka wodnego, aby w następnym roku móc znów cieszyć się jego widokiem. W niniejszym artykule opiszę postępowanie z najważniejszymi urządzeniami w oczku wodnym w sezonie zimowym.
Kiedy zacząć przygotowywać się na zimę?
Nie ma konkretnej daty, od kiedy należy zacząć przygotowywać się do sezonu zimowego. Zmieniający się klimat spowodował, że zima przychodzi do nas późno, a temperatury panujące w tym okresie są stosunkowo wysokie. Jednak w dalszym ciągu występują dni z bardzo niską temperaturą, która może uszkodzić niektóre z urządzeń pracujących w oczku wodnym. Dlatego też ważne jest, aby przygotować się do tego okresu zawczasu. Punktem odniesienia w naszym przypadku jest temperatura wody, która wpływa na urządzenia mające z nią kontakt, czyli przede wszystkim pompy, filtry, napowietrzacze, lampy UV itp. Natomiast temperatura powietrza będzie mieć znaczenie w przypadku urządzeń znajdujących się poza wodą, jak pompy napowietrzające, rozdzielacze, oświetlenie ozdobne i inne.
Aby wyznaczyć optymalny termin prac sprawdzaj temperaturę wody. Producenci sprzętu do oczka wodnego w instrukcji obsługi podają informację, w jakiej temperaturze mogą pracować ich urządzenia. Zalecana minimalna temperatura wody to zwykle od +4oC do +8oC. Jest to optymalna temperatura pracy także z innych względów. Wiele organizmów wodnych w takich temperaturach przechodzi w stan obniżonego metabolizmu, zaprzestają one pobierać pokarm lub pobierają go w niewielkiej ilości. Ustaje lub zwalnia także wiele procesów biochemicznych, a całe oczko wodne szykuje się do “zimowego snu”. W tym momencie można bezpiecznie wyłączyć filtr biologiczny, którego wnętrze zamieszkują pożyteczne bakterie, ponieważ i tak zaprzestają one przetwarzania szkodliwych związków azotowych.
Jeśli temperatura wody zaczyna spadać poniżej 8oC, sprawdzaj prognozy pogody. Wyznacz sobie jeden dzień z piękną, słoneczną aurą na pracę w oczku, gdyż przyjdzie Ci moczyć ręce w wodzie. Sprzątanie oczka jest o wiele przyjemniejsze, gdy grzeją nasz promienie słoneczne.
Pompa do oczka wodnego w zimie
Pompa wody w oczku wodnym pełni szereg ważnych funkcji. Głównym zadaniem tego urządzenia jest podawanie wody do filtra oraz wymuszanie jej obiegu. Ponadto, często stanowi napęd fontanny lub kaskady. Jej działanie w zimie uzależnione jest od zaleceń producenta. Część firm zaleca usunięcie pompy z wody, ale są takie urządzenia, które mogą być używane w niskich temperaturach, nawet przy -20oC. Jednak dotyczy to tylko pracy pompy umieszczonej pod wodą. Trzeba pamiętać, że pompy mogą pracować tylko jeśli woda jest w stanie ciekłym. W odpowiednio głębokich zbiornikach w zimie przy dnie temperatura utrzymuje się na stałym poziomie około +4oC. Płytkie niestety mogą całkowicie zmarznąć i zniszczyć znajdujące się wewnątrz urządzenia. Najbezpieczniej jest więc na okres zimowy wyjąć pompę z wody, oczyścić z zewnątrz oraz wykonać jej konserwację obejmującą przesmarowanie uszczelek smarem silikonowym. Nie zapomnij także o starannym przepłukaniu prefiltra i dokładnym wyczyszczeniu wnętrza. Przede wszystkim należy wyjąć z pompy wirnik i gruntownie go wyczyścić i/lub odkamienić – czynność ta przedłuża znacznie żywotność pompy. Szczegóły dotyczące serwisowania konkretnego modelu znajdziesz w jego instrukcji. Zgodnie z jej zaleceniami przechowuj pompę na sucho lub w pojemniku z wodą. Ważne, aby w pomieszczeniu do przechowywania panowała dodatnia temperatura.
Filtr do wody w oczku zimą
Jeśli pozwala na to producent, filtr może pozostać na zimę w oczku. Część z nich wyprodukowana została z materiału wytrzymałego na niskie temperatury. Jednak bezwzględnie należy usunąć wszystkie media filtracyjne, gdyż spowolniony przepływ wody przez nie może spowodować wytworzenie się lodu a zatem uszkodzenie zarówno samych wkładów jak i odbudowy filtra. W zimie nie mają one większego znaczenia, gdyż jak już wcześniej wspomniałem pożyteczne bakterie w wodzie o temperaturze poniżej 10oC nie pracują, a sama woda jest krystalicznie czysta. Jest to związane z faktem, że wszystkie osady i glony opadają na dno zbiornika. Po wyjęciu wkładów i innych akcesoriów należy je wysuszyć i przechować w pomieszczeniu.
Cały filtr należy gruntownie wyczyścić i opróżnić z wody, media filtracyjne w postaci gąbek należy zdemontować i schować w pomieszczeniu (np. garażu), demontujemy również lampę UV, gdyż tubus szklany umieszczony w jej wnętrzu jest wrażliwy na niskie temperatury – w lampach OASE demontujemy tylko moduł elektryczny z tubusem szklanym, pozwala na to dzielona obudowa lampy, pozostała część obudowy lampy może pozostać na filtrze. Gumowe uszczelki, warto dobrze nasmarować smarem silikonowym przeznaczonym do stosowania w filtrach. Zapobiega to przesuszeniu i pękaniu uszczelek.
Co zrobić z fontanną i innymi akcesoriami na zimę?
Największym wrogiem wszystkich urządzeń mających kontakt z wodą jest lód. Należy więc wyciągnąć wszystkie sprzęty, które są napędzane przez pompę wody. W szczególności dotyczy to dysz fontannowych, które może uszkodzić zamarzająca woda. Ponadto lód może uszkodzić delikatne klosze żarników ultrafioletowych, więc najlepiej przechowywać je w pomieszczeniu. Kaskada czy strumień może w zimie pracować pod warunkiem, że pompa ją napędzająca jest przystosowana do pracy w niskich temperaturach. Jeśli niecka kaskady zbudowana jest z tworzywa sztucznego musisz uważać, aby nie skuł jej całkowicie lód, który może powodować jej pękanie. Jeśli nie jesteś pewien, czy może być ona używana w zimie sprawdź w instrukcji obsługi lub skontaktuj się z producentem.
Napowietrzanie wody w zimie
Odpowiednia zawartość tlenu w wodzie jest kluczowa dla zdrowego oczka wodnego przez cały rok. W ciepłym okresie zapobiega nadmiernemu wzrostowi glonów, pozwala zdrowo i szybko rosnąć mieszkającym w oczku rybom. Umożliwia także samooczyszczanie się zbiornika, gdyż duża ilość tlenu pozwala pożytecznym bakteriom usuwać z wody szkodliwe związki azotu oraz osady organiczne. W zimie natomiast tlen jest niezbędny, aby mieszkańcy wody mogli przetrwać ten ciężki okres. Największym problemem jest lód, który tworząc zwartą taflę nie pozwala na wymianę gazową między wodą a powietrzem.
W lecie do napowietrzania służą przede wszystkim fontanny i kaskady, które mieszając ciągle wodę doskonale ją napowietrzają. W dużych zbiornikach stosowane są także pływające aeratory, które doprowadzają tlen do głębszych partii zbiornika. Jednak urządzenia te na zimę najczęściej muszą zostać wyjęte z wody, dokładnie osuszone i przechowywane w suchym pomieszczeniu, zgodnie z zaleceniami producenta. Jednak, jeśli w oczku zimują ryby należy zastosować odpowiednie napowietrzanie, aby nie doprowadzić do przyduchy.
Doskonale w tej roli odnajdą się napowietrzacze, czyli pompy tłoczące powietrze. Za pośrednictwem odpowiednich wężyków i kamieni napowietrzających doprowadzisz w tym ciężkim okresie odpowiednie ilości tlenu do wody. W zależności od producenta i modelu pompy, mogą one pracować zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Jeśli posiadasz napowietrzacz zewnętrzny, jedyne co musisz zrobić to osłonić go przed przysypaniem przez śnieg tak, aby miał on stały dostęp do powietrza, np. umieszczając go pod wiklinowym koszem lub w altance. W przypadku urządzeń przystosowanych do pracy wewnątrz pomieszczeń sam napowietrzacz musisz umieścić np. piwnicy i poprowadzić odpowiednio długi wężyk do oczka. Dopuszczalne warunki pracy zawsze podaje producent w instrukcji. Pamiętaj także, aby kamień napowietrzający znajdował się w oczku wodnym na odpowiedniej głębokości. Jeżeli zmarznie nie tylko przestanie spełniać swoją funkcję, ale prawdopodobnie zostanie trwałe uszkodzony lub całkowicie zniszczony.
W zimie możesz także zastosować specjalistyczne grzałki, które umieszczone na powierzchni zapobiegają zamarznięciu wody i tworzą stały przerębel doprowadzający powietrze pod lód.
Elementy dekoracyjne zimą
Oczko wodne może być także udekorowane innymi elementami wystroju. Najczęściej są to różnego rodzaju lampy i reflektory, zarówno na klasyczne źródła światła jak i LED-owe. Oświetlają one otoczenie oczka a niekiedy i tworzą podwodne iluminacje. To, czy możesz z nich korzystać zimą zależy od ich konstrukcji. Część systemów oświetleniowych musi zostać zdemontowana przed wystąpieniem pierwszych przymrozków, niektóre z nich mogą natomiast pracować również w niższych temperaturach. Jeżeli oświetlasz oczko od wewnątrz, radzę na okres zimowy zdemontować wszystkie elementy systemu i przechowywać go w suchym miejscu aż do wiosny. Zapobiegnie to niechcianym uszkodzeniom. Jeżeli producent dopuszcza pozostawienie lampek w oczku upewnij się, że znajdują się one na odpowiedniej głębokości i nie zostaną skute lodem.
Także inne ozdobne elementy warto schować na zimę w piwnicy. Dotyczy to różnych dekoracji, takie jak plastikowe, betonowe i metalowe figurki. Ciągłe zamarzanie i rozmarzanie wody w szczelinach powoduje pękanie materiału, a wilgoć wywołuje korozję metalowych elementów. Chowając je w suchym pomieszczeniu, niekoniecznie ogrzewanym znacznie przedłużysz ich żywotność.
