Przejdź do sklepu Trzmiel.com.pl 
Po przeczytaniu pierwszej części artykułu już wiesz, że dieta jest jednym z najważniejszych elementów opieki nad rybami akwariowymi. To, jak zostanie skomponowana, wpłynie na długość życia i zdrowie Twoich ulubieńców. Na szczęście przygotowanie jej w odpowiedni sposób nie jest trudne. Wystarczy zdobyć wiedzę na temat tego, jakich składników odżywczych wymaga dany gatunek, aby zachować dobrą kondycję, i jaką postać powinien mieć pokarm, aby jego pobieranie nie sprawiało kłopotów rybom.
Najbardziej popularne rodzaje pokarmu
Pokarm suchy umożliwia prawidłowe żywienie ryb akwariowych. Jest to bardzo wygodna, a zarazem bezpieczna dieta podstawowa dla większości mieszkańców akwarium.
Płatki (flakes) – to najpopularniejsza forma pokarmu. Jest uniwersalny i jego pobieranie nie sprawia problemu większości gatunków ryb ozdobnych, niezależnie od strefy akwarium, w której są aktywne. Pokarm ten jest bez większego wysiłku „skubany” przez osobniki o różnej wielkości. Początkowo pływa po powierzchni, by po nasiąknięciu wodą zatonąć. Szybko ulega rozdrobnieniu, przez co może zanieczyszczać akwarium. Zanim opadnie na dno, gdzie żerują ryby denne, jest często zjadany przez ryby aktywne w środkowych partiach zbiornika.
Granulki (pellets, granules) – idealny pokarm dla ryb aktywnych w środkowych partiach akwarium. Dostępny jest w różnych rozmiarach. Są też formy wolno tonące, dzięki czemu pokarm taki mogą pobierać także ryby żerujące przy powierzchni. Granulki nasiąkają wodą wolniej niż płatki i nie rozpadają się tak szybko jak one. Muszą być wielkością dostosowane do otworu gębowego ryby. Występują też w formie mikrogranulek (microgranules, micropellets).
Tabletki (tablets) – możesz je przykleić do szyby akwarium. Umożliwia to obserwację ryb podczas karmienia. Dzięki temu mamy nie tylko okazję podziwiać ich piękno, ale także możemy regularnie kontrolować ich stan zdrowia. Tabletki wrzucone luzem do akwarium toną szybko, dzięki czemu są łatwo dostępne dla ryb dennych, a także skorupiaków i ślimaków.
Pałeczki (sticks) – są lekkie, bardzo wolno nasiąkają wodą. Długo pływają po jej tafli, dlatego są odpowiednie dla gatunków aktywnych przy powierzchni. Występują też w formie tonącej.
Wafelki (wafers) – ten rodzaj pokarmu szybko tonie. W ten sposób jest łatwo dostępny dla skorupiaków, ślimaków i ryb dennych. Jest trwały, więc wolno się rozpada. To pokarm odpowiedni dla ryb zbrojnikowatych, przystosowanych do zeskrobywania pożywienia z różnych powierzchni.
Warto wspomnieć o tym, że pokarm suchy zachowuje swoją wartość tylko przez pewien czas (do kilku miesięcy od chwili otwarcia) i w określonych warunkach. Powinien być szczelnie zamknięty, przechowywany w miejscu nienarażonym na bezpośrednie działanie promieni słonecznych ani wilgoci, w temperaturze 20-25°C.
Pokarm mrożony
Pożywienie mrożone należy do najbardziej wartościowych pokarmów. W dużym stopniu zachowuje walory odżywcze żywego pokarmu, ale jest od niego bezpieczniejsze. Podawanie go obarczone jest niewielkim ryzykiem wprowadzenia do akwarium drobnoustrojów chorobotwórczych. Pokarm mrożony zachowuje naturalny zapach, smak, kolor i kształt, co skutecznie pobudza apetyt ryb. Najczęściej są to drobne skorupiaki, larwy owadów i zooplankton. Dobrze, jeśli jest podawany jako stały element diety, stanowiący uzupełnienie suchego pokarmu podstawowego. Zwiększenie ilości pożywienia mrożonego może przyczynić się do wywołania tarła, gdyż dla wielu gatunków jest to sygnał, że nadeszła pora deszczowa. Pokarm mrożony jest źródłem wysokiej jakości tłuszczów i białka.
Pokarm żywy
Jest najbardziej wartościowym pokarmem dla Twoich ryb. Kupując go, nie zawsze jednak wiemy, gdzie jest pozyskiwany lub w jakich warunkach odbywa się jego hodowla. Wiąże się to z ryzykiem wprowadzenia do akwarium patogenów. Najpopularniejszym pokarmem żywym są larwy ochotki, rozwielitki, larwy komara i doniczkowce. Alternatywnym i zarazem bezpieczniejszym rozwiązaniem jest samodzielna hodowla w domu (doniczkowce, mikronicienie, artemia). Żywy pokarm stymuluje tarło i stanowi najlepsze źródło wartościowych składników odżywczych dla narybku. Niektóre gatunki ryb ozdobnych, a także osobniki pochodzące bezpośrednio z odłowu jedzą wyłącznie pokarm mrożony i żywy.
Warzywa
Pokarm roślinny można również przygotować samemu. Blanszowana papryka i cukinia będą świetnym uzupełnieniem diety gatunków roślinożernych i wszystkożernych. Popularnym warzywem stosowanym jako pokarm roślinny jest także ogórek, jednak ze względu na dużą zawartość azotanów odradzają go doświadczeni hodowcy.
Pokarm liofilizowany, suszony
Są to najczęściej larwy, skorupiaki i dorosłe owady. W większym stopniu niż zwykły pokarm suchy zachowuje wartości odżywcze. Proces jego produkcji eliminuje wszelkie szkodliwe patogeny. Nie zawiera zbędnych dodatków. Można podawać jako pokarm uzupełniający.
Dlaczego warto czytać etykiety ze składami pokarmów?
Tak jak wspomnieliśmy powyżej, dieta powinna być bogata w składniki odżywcze. Na dodatek, w zależności od gatunku i etapu rozwoju, powinny być one dostarczane w odpowiednich proporcjach. Jest to niezbędny warunek do tego, aby organizm ryby funkcjonował prawidłowo. Składniki pokarmowe można podzielić na białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i minerały. Większość ryb dobrze trawi tłuszcze i białka, a gorzej węglowodany. Poniżej znajdziesz informacje o tym, jaką funkcję pełnią najważniejsze składniki pokarmowe.
Białko to podstawowy budulec tkanek organizmu, zwłaszcza mięśni i tkanek skóry. Zapotrzebowanie na ten składnik jest zwiększone w początkowym okresie życia ryby, gdyż stymuluje on wzrost i prawidłowy rozwój organizmu. Wpływa korzystnie także na płodność ryb, zwiększając liczbę potomstwa. Białko jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania systemu immunologicznego. Jest lepszym źródłem energii niż węglowodany, ale gorszym niż tłuszcze. Im wyższej jakości białko, tym jest ono łatwiej przyswajalne. Jego jakość jest ważniejsza niż ilość (powinno być biodostępne). Białko pełni ważną funkcję podczas regeneracji uszkodzonych tkanek. W zależności od preferencji danego gatunku powinno być to białko roślinne lub zwierzęce. Dla gatunków roślinożernych białko powinno stanowić około 30% diety, natomiast dla ryb mięsożernych i wszystkożernych 40% i więcej. Dla mięsożerców najlepsze jest białko pochodzące z mięsa rybiego i skorupiaków.
Tłuszcze są ważnym źródłem energii i kwasów tłuszczowych niezbędnych do prawidłowego wzrostu ryby. Wchodzą w skład tkanek stanowiących ochronę termiczną. Dieta mięsożernych i wszystkożernych powinna zawierać od 10% do kilkunastu procent tłuszczów, a roślinożernych – tylko kilka procent. Najwartościowsze są wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ich doskonałym źródłem jest np. artemia. Są one najłatwiej trawione, a ich obecność w diecie jest niezbędna do rozmnażania. Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 wpływają korzystnie na wzrost i prawidłowy rozwój narybku. Należy pamiętać jednak, że nadmiar tłuszczu prowadzi do otłuszczenia narządów wewnętrznych, niszczy wątrobę i skraca życie. Dla gatunków mięsożernych najlepsze są tłuszcze pochodzące z ryb i skorupiaków, słabo trawią one jednak tłuszcze roślinne.
Zapotrzebowanie ryb na węglowodany jest nieduże, gdyż trawią je w niewielkim stopniu, a większość jest wydalana. Nadmiar tych substancji szkodzi rybom, prowadząc do dolegliwości trawiennych. Węglowodany często dodaje się do pokarmu jako substancje wiążące, aby miał on odpowiednią strukturę (np. składniki pochodzące ze zbóż, skrobię). Są gorszym źródłem energii niż tłuszcze i białka.
Częstym dodatkiem do pokarmów suchych są witaminy. Niestety szybko ulegają rozpadowi i utlenianiu, dlatego każdy pokarm tego rodzaju należy zużyć w ciągu kilku miesięcy. Witaminami najważniejszymi dla zdrowia ryb są: witamina A, D3, E, K, B1, B2, B3, B5, B6, B12, biotyna, cholina, folacyna i inozytol. Należy do nich także witamina C (kwas askorbinowy), która chroni przed wolnymi rodnikami, działa przeciwzapalnie i wzmacnia odporność. Odpowiada za zdrowy szkielet i zęby, a także regenerację tkanek. Jest naturalnym konserwantem działającym przeciwutleniająco. Niestety szybko ulega rozpadowi, dlatego dobrze jest stosować wersję stabilizowaną, która dłużej zachowuje swoje cenne właściwości. Witaminy A i E odpowiadają za zdolność do rozrodu, natomiast B3 i C regulują trawienie. Witaminy są szczególnie ważne podczas stresu, gdyż chronią przed spadkiem odporności. Niedobór witamin hamuje wzrost, prowadzi do deformacji kręgosłupa i wielu innych chorób.
Dużą ilość minerałów ryby pozyskują z wody poprzez skrzela. Minerały to przede wszystkim budulec szkieletu, zębów i łusek. Odpowiadają również za prawidłowy metabolizm i odporność. Spośród wszystkich minerałów ryby w największej ilości potrzebują wapnia (absorbują go za pomocą skrzeli) i fosforu, który powinien być dostarczony im wraz z dietą. Oprócz tego niezbędne są śladowe ilości żelaza, jodu, magnezu, sodu, chloru, potasu, siarki, miedzi i cynku.
Niedobory minerałów mogą się pojawić w wodzie bardzo miękkiej, dlatego jeśli korzystasz z filtra odwróconej osmozy lub wody demineralizowanej, używaj odpowiednich mineralizatorów.
Ważne dodatki
Substancje balastowe (błonnik, włókno, lignina, celuloza) – chociaż są przyswajane w bardzo małym stopniu, pomagają w trawieniu, zapobiegając wzdęciom, chorobom pęcherza pławnego i innym dolegliwościom. Są pożyteczne, ale powinieneś dostarczać ich rybom w niewielkiej ilości.
Karotenoidy – to naturalne barwniki wpływające korzystnie na wybarwienie ryb. Ich źródłem są rośliny wyższe, glony, fitoplankton, zooplankton i skorupiaki. Mają także działanie antyoksydacyjne, pobudzają odporność, płodność, a także dojrzewanie. Najczęściej spotykanymi w pokarmie karotenoidami jest astaksantyna i beta-karoten. Cennym źródłem karotenoidów są spirulina i chlorella.
To, co najważniejsze
Pamiętaj, że zdrowe ryby zawsze zachowują się tak, jakby były głodne. Nie powinny być jednak przekarmiane. Najlepiej zaplanować dietę w taki sposób, aby urozmaicony pokarm podawany był kilka razy dziennie, ale małymi porcjami. Każda porcja powinna być zjadana w ciągu 1–2 minut. Lepiej karmić niewiele, ale pokarmem dobrej jakości, który będzie źródłem wartościowych składników odżywczych. Uboga, monotonna dieta jest przyczyną wielu problemów – słabej kondycji ryb i niskiej jakości wody. Podobnie jak przekarmianie, które nie tylko szkodzi zdrowiu Twoich podopiecznych, ale także destabilizuje podwodny ekosystem w akwarium.
