Przejdź do sklepu Trzmiel.com.pl 
Platana szponiasta (Xenopus laevis) to gatunek płaza z rodziny grzbietorodowatych, który całe życie spędza pod wodą. Ta dość duża żaba jest drapieżnikiem i nie trzyma się jej z rybami, dlatego nie jest zbyt często spotykana w akwariach. Dość powszechnie utrzymuje się ją w laboratoriach jako zwierzę doświadczalne. Nie grzeszy urodą, za to jest niezwykle ciekawym obiektem obserwacji. Nie jest przy tym bardzo wymagająca i ma stałe grono miłośników. Z tego artykułu dowiesz się, jak ją prawidłowo pielęgnować.
Występowanie żaby szponiastej
Żaba szponiasta pochodzi z Afryki. Znanych jest 17 podgatunków występujących w stojących wodach od przylądka południowej Afryki, po Sudan na północnym wschodzie i Nigerię na północnym zachodzie. W naturze można je spotkać w stawach, rowach i jeziorach, szczególnie tych o mulistym podłożu. Platany praktycznie nigdy nie wychodzą z wody, choć naukowcy udowodnili, że są zdolne do migrowania między zbiornikami wodnymi i spowolnienia procesów metabolicznych w niekorzystnych warunkach. Potrafią przetrwać nawet w wykopanych przez siebie norach. Migracje są dla platan bardzo niebezpieczne, ponieważ ich skóra jest podatna na wysychanie. W wyniku bezmyślnego wypuszczania stały się gatunkiem inwazyjnym w części USA np. Kalifornii, i w Wielkiej Brytanii.
Zachowanie i wygląd platany
Xenopus laevis ma spłaszczone ciało, z bardzo małą głową, na której szczycie widoczne są małe oczy. Dzięki takiemu ich umiejscowieniu łatwiej jej upolować zdobycz z powierzchni wody i unikać ataków drapieżników z góry. Jednak żaba ta posiada także system linii bocznych, który składa się z rzędów komórek rzęsistych działających jak mechanoreceptory reagujące na ruch wody i wibracje. Gatunek ten jest aktywny głównie nocą i doskonale radzi sobie w ciemnych i zamulonych zbiornikach. Co ciekawe, platany nie posiadają języków. Mają bardzo dobrze rozwinięty zmysł słuchu i używają komunikacji akustycznej, przy czym wytwarzane dźwięki są tłumione przez wodę i nie wychwytuje ich ludzkie ucho. Prawdopodobnie żaby te potrafią komunikować się między sobą także za pomocą feromonów, ale wciąż trwają nad tym badania. Posiadają rozwinięty zmysł węchu i używają go zarówno nad wodą, jak i pod nią. Tak mocno pobudza je zapach pokarmu, że potrafią intensywnie pływać dookoła, aby go odnaleźć. Pokarm przykładają do ust i oceniają jego walory smakowe. Dopiero po tej degustacji decydują, czy nadaje się do jedzenia, czy lepiej poszukać czegoś innego. Przednie kończyny żab szponiastych nie mają błon pławnych i służą do pobierania pokarmu. Kończyny tylne są bardzo silne, zostały wyposażone w błony pławne i umożliwiają szybkie pływanie. Na trzech wewnętrznych palcach posiadają ostre pazury, które ułatwiają wykopywanie i rozdrabnianie pokarmu. Na lądzie poruszają się nieudolnie małymi skokami, lądując na brzuchu.
Pomimo tego, że domeną płazów jest oddychanie skórne, żaby szponiaste posiadają dobrze rozwinięte płuca, dlatego przeprowadzają wymianę gazową przy użyciu obu tych narządów. Co więcej, w przypadku tego gatunku wymiana gazowa wyłącznie za pośrednictwem skóry jest niewystarczająca i jeśli pozbawimy platanę możliwości wynurzania się z wody, to utonie. Jednak oddychanie skórne jest również bardzo istotne, dlatego warto w akwarium zastosować odpowiednie napowietrzanie wody.
Platany w naturalnej odmianie barwnej są koloru oliwkowoszarego. Jednak w sklepach najczęściej możemy trafić na celowo wyhodowane w laboratorium osobniki albinotyczne o białej skórze. Skóra platan jest pokryta śluzem i posiada gruczoły surowicze, których wydzielina chroni żabę przed drapieżnikami, chemikaliami czy drobnoustrojami i grzybami.
Samice są dużo większe od samców, długość ich ciała wynosi około 15 cm, podczas gdy samce mierzą maksymalnie 10 cm.
Płazy te nie są zbyt aktywne, większość czasu w akwarium spędzają na powierzchni wody, w bezruchu, czekając, aż pojawi się jedzenie. W niewoli dożywają 10–15 lat.
Platana szponiasta – akwarium
Wymiary zbiornika powinny być na tyle duże, aby umożliwiały żabie pływanie, poruszanie się i swobodne leżenie w wodzie w pełnym zanurzeniu. Minimalny poziom wody wynosi 30 cm, nie powinien jednak przekraczać 40 cm. Zbyt duża głębokość wody powoduje problemy z zaczerpnięciem powietrza. Dla 2–3 żab zaleca się zbiornik o pojemności 100 l i powierzchni dna 50×100 cm. W akwarium mile widziane są kryjówki, w których będzie mogła się zmieścić cała żaba. Dobrze, jeśli będą w nim korzenie i żywe rośliny o mocnych liściach.
Platany nie przepadają za intensywnym światłem, ciągłe oświetlenie akwarium może powodować letarg, bezpłodność, a nawet śmierć. Dlatego zalecane jest symulowanie minimum 10-godzinnej nocy. Należy unikać białego, jaskrawego światła, wystarczy naturalne.
Bardzo istotną kwestią dla żab szponiastych jest jakość wody. Preferują temperaturę 21–24°C. Powyżej i poniżej tego zakresu zwierzęta czują się źle, spada ich odporność i są atakowane przez patogeny. Temperatura bliska 30°C jest już dla nich śmiertelna. Zalecane pH wody wynosi od 6,5 do 8,5. Źle znoszą miękką wodę, dlatego powinna być ona od średnio twardej do twardej. Pochodzące z wody wodociągowej metale ciężkie, szczególnie miedź oraz chlor, są dla tych zwierząt toksyczne. Z tego powodu zawsze należy do wody kranowej dodawać uzdatniacz. Nie może on mieć dodatku aloesu, który podrażnia skórę płazów. W akwarium warto zainstalować filtr niepowodujący nadmiernej cyrkulacji wody.
Platany są zwierzętami towarzyskimi, dlatego powinny być trzymane w grupie. Tworzą hierarchię, stąd zbyt duża liczba żab na małej powierzchni może prowadzić do agresji i urazów. Nie nadają się do trzymania z rybami. Są bardzo żarłoczne i chętnie zjedzą każdą rybę, która zmieści im się do pyska, a większe ryby będą stale nękane i podgryzane przez platany. Istnieje także ryzyko przeniesienia patogenów z ryb.
Żywienie żab szponiastych
Żaby szponiaste są ścisłymi mięsożercami. Podstawę ich diety w akwariach stanowią dendrobena i chude filety rybne. Można je również karmić dżdżownicami kupowanymi w hodowlach czy sklepach wędkarskich. Te wykopane z gleby mogą być źródłem metali ciężkich i innych substancji toksycznych dla żab. Uzupełnienie pokarmu podstawowego mogą stanowić rurecznik, ochotka i inne mięsne mrożonki. Nie podajemy mięsa ssaków i ptaków, ponieważ płazy mają problem z metabolizmem ich tłuszczów. Platany chętnie zjadają też tonące granulaty i tabletki przeznaczone dla płazów i ryb mięsożernych. Karmimy je nie częściej niż 2–3 razy w tygodniu wieczorem, kiedy stają się aktywne. W naturze często przeżywają długie okresy głodówek. Dlatego łatwo możemy je przekarmiać i doprowadzić do niebezpiecznej otyłości. Po jedzeniu żaby potrzebują 3–5 godzin spokoju, inaczej zwrócą pokarm.
Na co należy uważać
Platany, jak wszystkie płazy, są wrażliwe na środki chemiczne, które wchłaniają bezpośrednio przez skórę. Bardzo toksyczna jest dla nich miedź i inne metale ciężkie. A dwutlenek węgla wywołuje u nich podrażnienia skóry. W akwarium dla żab nie powinniśmy także stosować środków na glony i leków przeznaczonych dla ryb. W przypadku choroby czy urazu naszych podopiecznych powinniśmy skonsultować się z lekarzem weterynarii specjalizującym się w leczeniu zwierząt egzotycznych.
Platany szponiaste to duże, pocieszne żaby niesprawiające problemów nawet początkującemu akwaryście. Oprócz normalnej pielęgnacji zbiornika nie wymagają szczególnej uwagi. Problemem mogą być jedynie wyjazdy na wakacje, zwłaszcza że w trakcie letnich upałów nie powinniśmy zostawiać zbiornika bez nadzoru. Wysokie temperatury czy nagła przerwa w dostawie prądu powodująca wyłączenie filtracji i napowietrzania stanowią dla nich śmiertelne zagrożenie. Jeśli szukamy czegoś wyjątkowego i zupełnie innego niż ryby akwariowe, a jesteśmy w stanie postawić duży zbiornik, to żaby szponiaste będą dobrym pomysłem. Swoim zabawnym zachowaniem będą poprawiały humor nie tylko nam, ale i całej rodzinie.
