Ślimaki w akwarium – przegląd najpopularniejszych gatunków

Akwarium to ekosystem zamknięty w szkle, będący małym fragmentem natury w naszym prywatnym zaciszu domowym. Dla większości ludzi pierwszym skojarzeniem przychodzącym na myśl, gdy usłyszą słowo „akwarium”, są ryby, jednak to nie jedyni bywalcy naszych zbiorników. Także ich mniejsi mieszkańcy pięknie zdobią nasze szkła, a nawet dbają o zachowanie w nich nieskazitelnego porządku. Ślimaki akwariowe, bo o nich mowa, są ulubieńcami akwarystów na całym świecie, stawianymi na równi z rybami. Piękne kształty, kolory i nieoceniona praca wykonywana na co dzień zachęcają do umieszczania ich w zbiornikach.

Ślimaki w akwarium – najpopularniejsze rodzaje

Ślimaki w akwarium pełnią wiele funkcji. Usuwają resztki pokarmów, niwelują strefy beztlenowe, oczyszczają nasze akwaria z zanieczyszczeń organicznych. Wykonują nieocenioną pracę zapewniającą nie tylko schludny wygląd zbiornika, ale i równowagę biologiczną. Nadmiar zalegającej na dnie materii organicznej prowadzi do zachwiania równowagi biologicznej i licznych problemów z prowadzeniem akwarium. Dbająca o porządek na co dzień ekipa sprzątająca w postaci ślimaków bywa zbawieniem dla akwarysty, którego wyręcza w niektórych pracach przy zbiorniku.

Ślimak świderek (Melanoides tuberculata)

Świderek to ślimak pochodzący z Azji. Dorasta do 3–4 cm długości, dzięki czemu nadaje się nawet do bardzo małych zbiorników. Cechą wyróżniającą jest jego spiralnie zakręcona, wydłużona muszla. Z powodzeniem może być hodowany w akwariach odkrytych, gdyż nie interesują go wycieczki poza zbiornik. Ślimak ten jest świetnym wskaźnikiem jakości wody. Przebywając przy jej tafli, daje znać akwaryście, że z jego zbiornikiem coś jest nie tak i wymaga on jak najszybszej podmiany wody. Większość czasu jednak ten ślimak spędza głęboko zakopany w podłoże, z którego wychodzi jedynie nocą. Nie niszczy aranżacji ani zdrowych roślin. Nie szkodzi innym mieszkańcom akwarium, choć może być atakowany przez większe ryby.

Szczególnie ceniony jest przez właścicieli zbiorników, których podłoże stanowi piach. Częstym problemem takich akwariów są tworzące się w podłożu strefy beztlenowe. Ślimak świderek to idealne rozwiązanie. Większość czasu spędza w podłożu, które przekopuje całymi dniami w poszukiwaniu pożywienia. Poruszając się w piasku, sprawia, że ten pozostaje odpowiednio dotleniony i nie ulega procesom gnilnym. Świderki skutecznie usuwają odchody ryb, resztki pokarmów, roślin, a nawet martwe zwierzęta. Dzięki temu wyręczają akwarystę i pozwalają na rzadsze serwisowanie i odmulanie.

Należy jednak uważać przy hodowli ślimaków świderków. Przy nadmiarze pokarmu bowiem błyskawicznie się rozmnażają. Niekontrolowana populacja może przerodzić się w istną plagę w naszym akwarium.

Ślimak Helenka (Anentome Helena)

To ślimak niezwykle popularny w akwarystyce. Nie czyści akwarium z glonów, nie przekopuje podłoża (choć często w nim przebywa), nie ma także szczególnie spektakularnego wyglądu. Czemu zatem zawdzięcza swoją popularność? Często kupując rośliny akwariowe w sklepach zoologicznych bądź biorąc je od znajomych, możemy przez przypadek przynieść razem z nimi „pasażerów na gapę”. Ślimaki zatoczki i rozdętki to częste problemy początkujących, ale i również doświadczonych akwarystów. Bardzo szybko się rozmnażają, co skutkuje ich plagą w naszym zbiorniku, jeśli w porę nie zastosujemy środków zaradczych. Takim środkiem może być właśnie ślimak Helenka.

Pod względem kształtu i pochodzenia zbliżony jest do uprzednio opisywanego świderka. Również pochodzi z Azji, wyróżnia się jednak barwami. Jego skorupa jest w kolorze beżowożółtym, przeplatana czarno-brązowymi pasami. Spod niej wystają dwie trąbki. Pierwsza, mniejsza, służy ślimakowi do odżywiania się. Druga, większa, pozwala na przeszukiwanie akwarium i lokalizację ofiar. Niezwykle skutecznie radzi sobie z niewielkimi ślimakami i pozwala opanować populację niechcianych mieszkańców naszego akwarium. Podobnie jak świderki pomaga w usuwaniu ze zbiornika martwych zwierząt. Dorasta do 2 cm długości i z powodzeniem może być hodowany w niewielkich akwariach, w tym akwariach odkrytych. Zaleca się hodowanie jednej sztuki na każde 10 l pojemności.

Ślimaki na glony

Podstawą schludnie wyglądającego zbiornika jest utrzymywanie w nim nienagannej czystości. Zielone nitki czy nalot na szybach psują ten efekt. Ślimaki do akwarium skutecznie usuwają również glony znajdujące się na dekoracjach, szybach i roślinach. Nie wszystkie jednak rodzaje alg są chętnie przez nie zjadane. Warto wspomagać ich pracę, regularnie podmieniając wodę w akwarium, dbając o jej parametry, a także stosując specjalne środki na glony w akwarium. Warto jednak dbać o czystość zbiornika każdego dnia i zaprosić do swojego akwarium specjalistę od usuwania glonów.

Military helmet (Neritina pulligera)

Najpopularniejszym i najchętniej wybieranym przedstawicielem grupy „ślimaków na glony” jest Neritina pulligera military helmet, potocznie zwany po prostu „helmetem”. Jest to niewielki mięczak dorastający do 3 cm, zamknięty w czarnej skorupie, której praktycznie w ogóle nie opuszcza. Nazwa tego ślimaka jest odzwierciedleniem jego wyglądu. Kształtem i barwą przypomina bowiem hełm. Jest jednym z najchętniej zapraszanych do akwarium przedstawicieli swojej grupy. Nie zawdzięcza tego swojemu wyglądowi, gdyż nie wyróżnia się szczególnie. Jego funkcja jest zupełnie inna niż dekoracyjna – to prawdziwy pogromca glonów. Całymi dniami i nocami przemieszcza się po dekoracjach akwarium i jego szybach, skutecznie usuwając wszelkiego rodzaju algi. Ślimak ten może być z powodzeniem hodowany w akwariach bez pokrywy. Nie urządza sobie wycieczek poza zbiornik, więc nie ma obawy, że któregoś dnia go opuści. Jego dodatkowym atutem jest to, że zupełnie nie interesują go rośliny. Nie niszczy naszej aranżacji i nie przekopuje intensywnie podłoża, co może zdarzać się w przypadku innych ślimaków.

Proces rozmnażania jest jednocześnie zaletą i wadą opisywanego ślimaka. Potrafi rozsiewać po całym akwarium swoje jajeczka, z których jednak nie wykluwają się młode ślimaki. Jajeczka te są niezwykle trudne do usunięcia i zalegają przez długi czas na wszelkich elementach wystroju akwarium. Do wyklucia młodych konieczna jest słona woda. A więc chętni na rozmnażanie military helmetów mogą spróbować swoich sił w osobnym zbiorniku, a ci, którym kilka zakupionych sztuk wystarcza, nie muszą obawiać się o ich nadmiar. Nadaje się nawet do bardzo małych zbiorników o pojemności 25 l. Pochodzi z Tajlandii, żyje do 5 lat.

Neritina zebra (Neritina Natalensis sp. zebra)

Mniej popularny, lecz równie skuteczny pogromca glonów co military helmet. Ma jednak bardziej atrakcyjny wygląd, dzięki czemu pełni również ozdobną funkcję. Pochodzi z Afryki i dorasta do maksymalnie 3 cm długości. Jego okrągła muszla charakteryzuje się brązową barwą z czarnymi pasami. Jest to niezwykle pożyteczne stworzenie akwariowe. Żeruje głównie na dekoracjach akwarium i jego szybach, gdzie żywi się glonami. Zdarza się, że wychodzi ze zbiornika z powodu zbyt małej ilości tlenu lub braku pożywienia. Dlatego warto dokarmiać go warzywami lub specjalnymi pokarmami o roślinnym składzie. Podobnie jak w przypadku helmetów, jego rozmnażanie jest mocno utrudnione. Składa jaja w wodzie słodkiej, jednak ich wyklucie możliwe jest jedynie w wodzie słonej. Jest całkowicie bezinwazyjny dla roślin i innych mieszkańców akwarium. Długość jego życia wynosi do 5 lat.

Zastanawiając się na tym, jakie ślimaki do akwarium wybrać, warto wiedzieć, czego od nich oczekujemy. Jeśli chcemy wzbogacić nasze akwarium o solidną ekipę sprzątającą, wtedy należy postawić na ślimaki świderki. Jeśli naszym problemem są glony, warto zaprosić do swojego akwarium popularnego helmeta, zebrę lub inne „ślimaki na glony”. Problem z inwazją małych ślimaczków, których nie możemy się pozbyć? Helenki wkraczają do akcji. Istnieją jednak ślimaki, które nie są tak efektywne w swoich działaniach jak przedstawione do tej pory, ale wzbogacają nasz zbiornik o walory estetyczne.

Inne ślimaki akwariowe

Mniej pracowite ślimaki akwariowe, rodzaje bardziej dekoracyjne, są coraz chętniej wybierane do naszych zbiorników. Dzieje się tak z powodu ciągłego dążenia do jeszcze większego uatrakcyjnienia naszego zbiornika. Większość mięczaków nie ma szczególnie wysokich wymagań co do parametrów wody czy litrażu zbiornika. Bardziej istotna niż pojemność jest dla nich powierzchnia dna. Warto mieć to na uwadze, interesując się większymi odmianami ślimaków.

Tylomelania

Bardzo popularnym ślimakiem akwariowym jest Tylomelania pochodząca z Sulawesi – indonezyjskiej wyspy słynącej z kolorowych ślimaków. Najpopularniejsza jej odmiana charakteryzuje się czarną spiralną muszlą i żółtym bądź pomarańczowym ciałem. Istnieje jednak wiele odmian barwnych. Cechą wspólną jest wyraźnie zaznaczona duża głowa z widocznym otworem gębowym. Dorastają do nawet 12 cm długości. Żywią się glonami oraz resztkami roślin. W razie niedoborów naturalnych pokarmów można wspomagać ich dietę specjalnymi pokarmami roślinnymi. Wymagają zbiornika o długości co najmniej 60 cm i temperatury wody na poziomie 25–28°C. W naturze występują w silnie natlenionej, przejrzystej wodzie, dlatego takie warunki również będą preferować w naszych akwariach. Możliwe jest ich rozmnażanie w warunkach akwariowych.

Brotia herculea

Innym wartym uwagi gatunkiem ślimaka jest Brotia herculea. W naturze występuje na terenach Azji Południowo-Wschodniej. Dorasta do 10 cm długości. Najczęściej spotykana w handlu odmiana biała charakteryzuje się spiralną, jasną, lekko kolczastą muszlą. Nazwa tego ślimaka pochodzi nie tylko od rozmiaru muszli, ale również od jego ciała. Posiada mocną, dużą stopę o ciemnym zabarwieniu z jasnymi plamkami. Większość czasu spędza na dnie akwarium, dzięki czemu z powodzeniem może być hodowany w akwariach odkrytych. „Herkulesy” aktywne są głównie w dzień. Często zakopują się w podłożu, a w razie zagrożenia chowają do muszli, którą szczelnie zamykają wieczkiem. Klasyfikowane są jako ślimaki długowieczne, w odpowiednich warunkach mogą żyć nawet do kilku lat. Rozmnażanie w akwarium jest możliwe, jednak ślimak trudno adaptuje się do nowych warunków, przez co niechętnie przystępuje do rozrodu, nawet po kilku miesiącach spędzonych w zbiorniku. Jest zupełnie niegroźny dla pozostałych mieszkańców akwarium. Duże rozmiary muszli i chęć zakopywania się w podłożu mogą skutkować wykopywaniem roślin. Sam celowo jednak nie przystępuje do ich konsumpcji. Wymaga zbiornika o pojemności minimum 50 l i temperatury na poziomie 22–28°C.

Czy warto mieć ślimaki w akwarium? Zdecydowanie tak. To najbardziej wytrwałe i neutralne w stosunku do pozostałych mieszkańców akwarium stworzenia wodne. Nadają się zarówno dla początkujących akwarystów, jak i tych doświadczonych. Są cenne tak dla posiadaczy zbiorników niewielkich, jak i tych ogromnych. Niektóre pomogą w walce z glonami, inne wyczyszczą dno, jeszcze inne przyozdobią nasz zbiornik i pozwolą na obserwację ciekawych zachowań. Nieważne, na którego się zdecydujemy, i tak każdy zwiększy atrakcyjność akwarium, czy to przez wykonywaną przez siebie pracę, czy przez swój wygląd.