Przejdź do sklepu Trzmiel.com.pl 
Testy wody w akwarium to nic trudnego. Rozwój w dziedzinie chemii pozwolił na stworzenie łatwych w obsłudze gotowych zestawów dostępnych dla każdego. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć tematykę testów. W tekście na pewno nie znajdziecie skomplikowanych reakcji chemicznych ani opisów procesów fizycznych. Mimo to, może uda mi się rzucić trochę światła na niektóre zagadnienia dotyczące badań wody.
Znajomość parametrów wody jest niezbędna do prawidłowego prowadzenia akwarium. Każdy z nas może wykonać testy wody samodzielnie. Do tego celu służą domowe testy: kropelkowe, paskowe, stałe lub elektroniczne dostępne w naszym sklepie. Każdy zestaw do testowania wody posiada instrukcję obsługi. Dzięki temu wykonanie pomiaru nikomu nie powinno przysporzyć problemu. Ale jest także możliwość przekazania próbki do laboratorium. Dzięki badaniu laboratoryjnemu uzyskamy bardzo dokładną informację o składzie wody. Negatywna strona tego rozwiązania to czas oczekiwania na wyniki pomiarów. Gdy potrzebujemy szybkiej informacji o stanie wody, lepiej samodzielnie wykonać testy.
Dzięki testom znamy aktualne parametry wody z akwarium. Nie zapominajmy, że warto również skontrolować wodę z kranu, której używamy do wykonywania podmian. Jej skład nie jest stały, może się zmieniać w przypadku awarii wodociągu lub zmiany źródła poboru. Testy akwarystyczne umożliwią poznanie jej składu i łatwe podejmowanie decyzji o konieczności wykonania podmiany, zmianie dawki nawozów lub wymianie wkładów w filtrach.
Osobiście nie potrafię sobie wyobrazić prowadzenia zbiornika bez używania testów. Przynajmniej raz na kilka tygodni musimy wykonać testy wody, żeby stwierdzić, czy decyzje, które podejmujemy podczas prowadzenia zbiornika, są prawidłowe i nie szkodzą naszym roślinom czy innym żywym organizmom. Pomiary pozwalają nam na korektę parametrów wody, przygotowanie jej pod kątem danego biotopu i zdiagnozowanie problemów pojawiających się w akwarium.
Rodzaje testów wody w akwarium
Do dyspozycji mamy testy paskowe, kropelkowe i stałe. Testy paskowe pozwalają na szybkie sprawdzenie parametrów wody. Ich dokładność nie jest najwyższa, ale wynik niemal błyskawiczny. Testy kropelkowe bardziej precyzyjnie pozwalają określić poziom pierwiastków i związków w naszym akwarium. Jednakże przeprowadzenie testu trwa znacznie dłużej, między innymi wymaga przygotowania kilku próbek, ponieważ każdy parametr badamy osobno. Testy stałe to zazwyczaj urządzenia o kompaktowych wymiarach, montowane w zbiorniku. Pozwalają na wygodny odczyt parametrów o każdej porze dnia i nocy.
Testy paskowe
Jeżeli chcemy poznać orientacyjne wartości parametrów wody w krótkim czasie, testy paskowe sprawdzą się idealnie. Testy tego typu to dobre narzędzie pomiaru zarówno dla początkującego, jak i zaawansowanego użytkownika. Pomagają w szybki sposób odczytać ważne parametry wody istotne dla prawidłowego rozwoju ryb i roślin w akwarium.
Charakterystyka testów paskowych
Pomiar polega na zanurzeniu paska w badanej wodzie na kilka sekund. Po czasie określonym przez danego producenta w instrukcji przykładamy badany pasek do skali barwnej znajdującej się na opakowaniu. W ten sposób odczytujemy wyniki pomiaru. Opakowanie zazwyczaj zawiera kilkadziesiąt sztuk pasków. Jest małe i nie zabiera dużo miejsca w naszej szafce akwarystycznej. Dzięki zastosowaniu jednego paska możemy poznać kilka parametrów jednocześnie. Testy paskowe mogą nie tylko wykrywać jakąś substancję, ale też oznaczać jej stężenie. To bardzo łatwy oraz najszybszy sposób na poznanie parametrów wody akwariowej czy wodociągowej. Krótki czas wykonania badania pozwoli nam na szybką ocenę zmian parametrów zachodzących na przykład w wodzie wodociągowej. W ten sposób przed każdą podmianą łatwo możemy określić parametry wody z kranu. Musimy jednak pamiętać, że testy paskowe dają wynik mocno poglądowy, nie możemy traktować ich na równi z badaniami laboratorium. Określanie precyzyjnych dawek nawozów akwarium roślinnego na ich podstawie to nie najlepszy pomysł.
Wyniki testów najlepiej odczytywać w świetle dziennym. Światło sztuczne może powodować błędy w odczycie wyników na skali barwnej. Możemy też zdecydować się na testy, które są wyposażone w wygodną skalę. Ciekawym rozwiązaniem są testy JBL ProScan. Testy tego producenta współpracują z aplikacją. Po wykonaniu pomiaru robimy zdjęcie otrzymanych wyników. Darmowa aplikacja JBL analizuje zmianę barwy i podaje nam gotowy wynik. Muszę przyznać, że to najwygodniejsza forma pomiaru.
Kropelkowe testy wody w akwarium
Testy kropelkowe pozwalają na badanie parametrów wody z dużo większą dokładnością niż paskowe. Dostępne są testy do oznaczania poziomu między innymi NO3 (azotanów), NO2 (azotynów), PO4 (fosforanów), Fe (żelaza), K (potasu), Ca (wapnia), Mg (magnezu) oraz oczywiście odczynu pH oraz twardości wody (GH i KH).
Zalety testów kropelkowych oraz zasady wykonywania pomiarów
Kropelkowe testy wody akwariowej charakteryzują się różnymi metodami wykonywania pomiarów. W pudełku znajduje się szczegółowa instrukcja i wszystko, co jest potrzebne do wykonania testu. Producenci oferują również wygodne zestawy testów w formie walizek. Aby wykonać badanie, pobieramy niewielką, ściśle określoną ilość wody, a następnie dodajemy odczynniki, które zwykle powodują zmianę koloru próbki. Kolor porównujemy z dołączoną do zestawu skalą barw i odczytujemy wynik. Pomiar twardości wody wykonujemy metodą miareczkowania. Czyli do próbki wody dodajemy po kropelce odczynnik, aż do uzyskania barwy pokazanej na załączonym wzorniku. Próbka zmienia kolor w wyniku zachodzącej reakcji chemicznej. Liczba dodanych kropli oznacza stopień twardości. Szczegółowe informacje znajdują się w instrukcji dołączonej do każdego testu. W ten sposób możemy kontrolować wiele parametrów wody z dużą dokładnością. Jeżeli dany odczynnik ulegnie wyczerpaniu, nie musimy kupować kolejnego zestawu. W sprzedaży dostępne są uzupełnienia (refill), czyli same odczynniki potrzebne do wykonywania testu.
Testy stałe
Test wody akwarium nie musi oznaczać wykonywania badań. Stałe testy wody w akwarium montuje się w miejscu umożliwiającym łatwy odczyt. Działają samoczynnie i pokazują aktualny poziom badanego parametru. Zdaniem wielu akwarystów testy stałe to najwygodniejsza forma pomiaru parametrów wody. Dzięki nim możemy kontrolować odczyn pH, nasycenie wody dwutlenkiem węgla, a także poziom amoniaku. Te parametry istotnie oddziałują na funkcjonowanie naszego zbiornika i mają duży wpływ na życie naszych podopiecznych czy kondycję roślin znajdujących się w akwarium.
Zasada działania oraz zalety testów stałych
Testy stałe wygodnie montujemy na ścianie bocznej naszego akwarium. Znajdująca się we wnętrzu urządzenia substancja zmienia barwę w zależności od poziomu danego związku w wodzie. Dzięki temu wystarczy szybki rzut oka, żeby skontrolować poziom danego parametru. Działa od kilku miesięcy do roku, aż do wyczerpania zmieniającego barwę indykatora. W zależności od typu wymieniamy urządzenie na nowe lub uzupełniamy płyn wskaźnikowy.
Bardzo wygodną formą pomiaru CO2 w akwarium jest drop checker, czyli szklana, specjalnie wyprofilowana rurka zakończona zbiorniczkiem. Szklany zbiorniczek wypełniamy płynem wskaźnikowym, a następnie urządzenie umieszczamy na ścianie bocznej akwarium jak najdalej od dyfuzora CO2. Między akwarium a płynem wskaźnikowym zachodzi wymiana gazowa, co powoduje zmianę barwy płynu wskaźnikowego. Dzięki temu zjawisku w łatwy sposób możemy ocenić ilość CO2 znajdującego się w akwarium i wyregulować jego przepływ. Mamy możliwość obserwacji dobowych wahań parametru bez ciągłego wykonywania testów. Ten test wody w akwarium jest obowiązkową pozycją dla osób, które dostarczają roślinom CO2 w formie gazu.
Zaletą testów stałych bez wątpienia jest wygoda pomiaru oraz jego dokładność. Jako wadę możemy uznać czas zmiany barwy odczynnika. Płyn nie reaguje natychmiast na zmianę parametrów. Potrzebuje do tego zazwyczaj co najmniej kilkudziesięciu minut.
Elektroniczne mierniki oraz kontrolery
Te również można uznać za pewną formę testu. To niewielkie urządzenia, które podają dokładny wynik mierzonego parametru dzięki sondzie zanurzonej w wodzie. Elektronicznym miernikiem możemy zmierzyć w łatwy i szybki sposób poziom pH wody, jej temperaturę czy przewodność. Miernik TDS pozwala poznać ilość rozpuszczonych substancji w wodzie. Dzięki niemu łatwo sprawdzimy, czy nasz filtr RO nadal działa poprawnie. Ułatwi także przygotowanie wody pochodzącej z filtra RO do potrzeb akwarystycznych. Za jego pomocą kontrolujemy zmianę twardości podczas dodawania do wody mineralizatora.
Kontrolery to zwykle zaawansowane urządzenia na stałe podłączone do akwarium. Mogą nie tylko sprawdzać parametry, ale i sterować wieloma urządzeniami. Kontroler posiada sondę umieszczoną w wodzie. Jest w stanie samoczynnie korygować np. odczyn pH poprzez uruchamianie dozowania CO2. W przypadku wystąpienia odchyleń od normy kontroler uruchamia alarm. Ta zaawansowana forma pomiaru daje dokładne wyniki.
Testy wody – popularne zestawy
Walizki z kompletem testów kropelkowych to bardzo wygodne rozwiązanie. Wysokiej jakości testy w zestawach oferują firmy: JBL, Sera i Zoolek. Przeważnie testy umieszczone są w wygodnej, solidnej walizce, która chroni odczynniki przed uszkodzeniami oraz promieniami słonecznymi. Dla każdego testu przewidziana jest specjalna osobna przegródka. To bardzo dobre rozwiązanie zwłaszcza dla akwarystów ceniących porządek.
Zestawy zawierają wszystkie elementy niezbędne do wykonania testów. Dzięki szczegółowej instrukcji bez problemu możemy wykonać badania i poznać skład wody w swoim zbiorniku. Walizka firmy Sera, oprócz pakietu odczynników, została wyposażona w przydatny notatnik do zapisywania wyników testów i kontrolowania odczytów.
W przypadku cenionych za dokładność testów JBL, użytkownicy chwalą elementy zestawu, które odpowiadają za podawanie kropel podczas wykonywania testów. Walizka jest wodoodporna i wykonana z mocnego tworzywa sztucznego. Wszystkie buteleczki z odczynnikami są szczelnie zamykane i zabezpieczone przed dostępem dzieci. Producent zadbał o wskazówki dotyczące działań podejmowanych w przypadku pojawienia się problemów. Dzięki temu możesz szybko i skutecznie reagować, gdy parametry są na zbyt niskim lub wysokim poziomie.
Zoolek Aquaset 2 Flora to odpowiedź na potrzeby akwarystów posiadających zbiorniki roślinne. To zestaw dziesięciu testów: pH (dwa zakresy), GH, KH, NO3, PO4, Fe, K, Ca, Mg i CO2. Powstał z myślą o akwarium roślinnym i oznaczaniu dokładnych wartości, kluczowych dla tego typu zbiorników. Natomiast zestaw Zoolek Aquaset 1 jest odpowiedni dla akwarysty prowadzącego zbiornik ogólny. To kompletny zestaw 9 testów kropelkowych: NO3, NH3, pH (dwa zakresy), PO4, NO2, GH, KH, Fe, w walizce, pozwalających na dokładną analizę wody akwariowej. Wykonanie testów jest proste. Wystarczy stosować się do jasnej instrukcji postępowania.
Gdy stoimy przed wyborem zakupu testów, zestaw jest zdecydowanie najkorzystniejszą opcją. Możemy wybrać taki komplet, który będzie spełniał nasze oczekiwania. Oferta jest bardzo bogata i zaspokoi potrzeby każdego akwarysty. Wybraną walizkę zawsze możemy uzupełnić o dodatkowe testy. Zakup zestawu to najlepsza opcja, ponieważ nie tylko kupujemy kilka testów w cenie niższej niż przy pojedynczych zakupach, ale także zyskujemy praktyczną walizkę do ich przechowywania. W przypadku akwariów biotopowych lepszym rozwiązaniem może okazać się jednak zakup tylko wybranych testów, ponieważ nie wszystkie znajdą zastosowanie np. w akwarium bez roślin. Sprawę trzeba rozważyć indywidualnie w zależności od potrzeb. Testy do akwarium różnych producentów, wykrywające ten sam związek, nieco się różnią. Każdy test wody akwariowej ma nieco inną skalę kolorystyczną i wydajność. Warto zwrócić uwagę na dokładność i kolorystykę skali. Każdy powinien wybrać taką, która jest dla niego najbardziej czytelna.
Jeżeli nie chcemy wykonywać samodzielnie testów albo potrzebne są nam bardzo dokładne wyniki, warto zapoznać się z usługą wykonania badań laboratoryjnych dostępną w ofercie Trzmiela.
Osobiście korzystam z zestawu testów kropelkowych. Testy do wody akwariowej stosuję regularnie w pierwszych miesiącach funkcjonowania nowego zbiornika. Później po ustabilizowaniu parametrów i nawożenia sprawdzam parametry raz w miesiącu. W każdym zbiorniku mam zamontowany stały test CO2. Przy podmianach kontroluję przewodność wody oraz odczyn pH za pomocą elektronicznych mierników. Takie działania dają mi kontrolę nad parametrami wody i pozwalają prowadzić zbiornik dokładnie tak, jak planuję, bez nieoczekiwanych niespodzianek.
