Akwarium biotopowe – biotop Tanganika


Jezioro Tanganika powstało w gigantycznej rozpadlinie Wielkiego Rowu Zachodniego w Afryce. Rozpadlina ta zaczęła się formować i wypełniać wodą już 12 mln lat temu, choć obecny kształt zbiornika liczy sobie tylko 2 mln lat. Tanganika jest drugim najgłębszym jeziorem świata (najgłębszy jest Bajkał). Średnia głębokość tego afrykańskiego jeziora przekracza pół kilometra, a najgłębszy punkt położony jest prawie trzykrotnie niżej. Jezioro Tanganika rozciąga się na długości porównywalnej z długością całej Polski, od morza do Tatr. Ten otoczony wysokimi, skalistymi górami zbiornik, do którego wpływają niezliczone strumienie, tylko okresowo łączy się z innymi ciekami wodnymi, stanowiąc jeden z dopływów rzeki Kongo.

W wyniku wspomnianych czynników w jeziorze Tanganika wyewoluowało około 200 gatunków endemicznych – niewystępujących nigdzie indziej pielęgnic, które doskonale dostosowały się do życia w tym specyficznym biotopie. 

Charakterystyka biotopu Tanganika

Jak już wspomniałem, jezioro Tanganika jest jeziorem górskim. Leży na wysokości 773 m n.p.m. i zasilane jest wodami spływającymi z jeszcze większych wysokości. Dzięki temu woda w jeziorze jest stosunkowo chłodna jak na te szerokości geograficzne i wynosi 23-27°C. Jedynie w warstwie przypowierzchniowej czasami osiąga 29°C.

Do głębokości około 40 m woda jest bardzo przejrzysta i dobrze natleniona, wysycenie tlenem miejscami sięga nawet 80-100%. Ma wyraźnie zasadowy odczyn, pH od 7,8 do nawet 9,5. Jednak mierzenie jej twardości testami akwarystycznymi może wywołać niemałe zdziwienie, ponieważ wskazania twardości ogólnej GH będą się mieściły w przedziale od 7° do 11°, a twardość węglanowa, która powinna być niższa, wyniesie niewiarygodne od 16° do 18°. Jak to możliwe? Wynika to z niedoskonałości i wybiórczego działania testów akwarystycznych, przystosowanych do innego składu chemicznego wody. Choć zazwyczaj działają one świetnie, to w przypadku specyficznej wody z jeziora Tanganika są zupełnie nieprzydatne.

W sklepach akwarystycznych można zakupić specjalne sole, które służą do przygotowania wody o właściwościach jak najbardziej zbliżonych do tych występujących w naturalnych wodach jeziora Tanganika. Jeśli jednak mieszkamy w miejscu, gdzie woda wodociągowa jest twarda i zasadowa, to również możemy cieszyć się hodowlą tanganikańskich pielęgnic, ważna jest w tym przypadku wartość pH.

Jak na górskie jezioro przystało, Tanganika jest pełna skał. Małych, dużych i tych gigantycznych, które tworzą wiele kryjówek i charakterystycznych zapadlisk. Dno pokryte jest żwirem i drobnym piaskiem. Ten surowy krajobraz wydaje się trudny do życia, ale jest bardzo łatwy do odtworzenia w akwarium. Ale czy faktycznie tak jest?

Skały

Wybierając skały do biotopu jeziora Tanganika, mamy praktycznie pełną dowolność. To, co w innych biotopach jest problemem, tu może stać się zaletą. Mowa oczywiście o wszelkiej maści wapieniach i innych skałach, które mogą zmieniać odczyn na zasadowy i powodują wzrost twardości wody.

Podłoże

Podłożem w akwarium Tanganika powinien być bardzo drobny żwir lub niezbyt miałki piasek. Ryby żyjące w tym jeziorze lubią kopać. Dlatego dobrze, aby miały w czym to robić. Warstwa piasku może sięgać nawet 5 cm i więcej. Pamiętajmy zatem, że w tak grubej warstwie piasku powinna zachodzić swobodna wymiana gazowa. W przeciwnym razie mogą powstać strefy beztlenowe, które staną się zagrożeniem dla kopiących ryb. Aby uzyskać dobrą penetrację podłoża przez tlen rozpuszczony w wodzie, musimy wybrać nieco grubszy piasek i zapewnić w akwarium w miarę silny ruch wody.

Choć do tego typu akwarium często polecany jest piasek aragonitowy z pokruszonych koralowców, nie jest on niezbędny, aby stworzyć idealne warunki naszym rybom. Puryści uznają wręcz, że nie występuje on naturalnie w jeziorze i nie nadaje się do akwarium biotopowego. Jednak aragonit jest dla wielu akwarystów zdecydowanie ładniejszy niż zwykły piasek kwarcowy, więc ma grono zwolenników.

Ślimaki

Neothauma tanganyicense to gatunek ślimaka, którego występowanie w wodach jeziora Tanganika jest dość istotne. Choć najważniejsze nie są same ślimaki, a to, co po nich pozostaje, czyli muszelki. W niektórych rejonach jeziora Tanganika dno jest usiane grubą warstwą muszli tego mięczaka. Nie powinno więc nikogo dziwić, że miejscowe ryby, nazywane muszlowcami, postanowiły wykorzystać je jako swoje schronienie i miejsce składania ikry. 

Rośliny

Wbrew obiegowym opiniom w jeziorze Tanganika rosną rośliny. Choć co prawda nie są to gatunki popularne i lubiane przez akwarystów. Powiedziałbym raczej, że są to bardziej rośliny jeziorowe niż akwariowe. Na dodatek występują tylko w płytkich zatokach, więc zdecydowana większość tamtejszego dna jest ich pozbawiona. Oczywiście możemy w akwarium posadzić nurzańce czy rogatki, jednak prawdopodobnie zostaną one przez tanganikańskie ryby wykopane lub zjedzone. 

Oświetlenie

Oświetlenie w biotopie jeziora Tanganika w znacznej mierze służy obserwacji ryb, a nie samym mieszkańcom akwarium. To dodatek, dlatego możemy ze światłem nieco pokombinować. Ponieważ jezioro Tanganika jest głębokie, światło, które przenika przez jego wody, ma lekko niebieskawy odcień. Jest to efekt działania wody, która najlepiej przepuszcza fale światła niebieskiego. Możemy więc całkowicie zrezygnować ze źródeł światła sprzyjających roślinom, a wybrać te o barwie chłodniejszej. Niektórzy hobbyści wybierają nawet świetlówki niebieskie przeznaczone dla akwarystyki morskiej.

Sprzęt

Akwarium z biotopem Tanganika powinno być dobrze natlenione. Sam ruch wody wywołany przez filtr prawdopodobnie będzie niewystarczający i przyda się dodatkowe napowietrzanie.

Ponieważ ryby nie tolerują wysokich stężeń azotanów, konieczne są częste i obfite podmiany wody. Zakładając duży zbiornik, można pokusić się o instalację stałej podmiany wody lub przynajmniej skanalizowanie zbiornika – czyli doprowadzenie pod samo akwarium dopływu i odpływu wody, tak aby maksymalnie ułatwić sobie prace pielęgnacyjne przy zbiorniku.

Grzałka nie powinna być za duża, tak aby w razie jej awarii nie przegrzała wody w akwarium. Ryby zdecydowanie lepiej zniosą czasowe obniżenie temperatury niż nawet krótkotrwały jej wzrost powyżej 29°C.

Tanganika – akwarium

Akwarium dla samych muszlowców może być niewielkie, ponieważ są to ryby małe i choć wykazują terytorializm, to ich terytoria są również nieduże. Dla kilku sztuk wystarczy 50-60 l. Ale zdecydowanie lepiej wybrać większe akwarium i podjąć się hodowli także innych ciekawych gatunków. W wielu przypadkach to oznacza naprawdę duże zbiorniki. Szereg ryb z Tanganiki wymaga sporo przestrzeni i wielu kryjówek. Często żyją w stadach o znacznej liczebności, więc potrzebują odpowiednio dużo miejsca. Najlepsze są akwaria o długości 150 cm i większe. Dobrze też, aby miały możliwie dużą powierzchnię dna i standardowe 50-60 cm wysokości. Jakby nie liczyć, wychodzi 400 l i więcej.

Jak założyć akwarium z biotopem Tanganika

Biotop Tanganika jest jednym z łatwiejszych do urządzenia. Potrzebujemy skał różnej wielkości. Układamy z nich konstrukcje, które dadzą schronienie rybom, a jednocześnie nie zawalą się, kiedy zostaną podkopane. Jeśli mamy duże akwarium i wykorzystujemy duże skały, możemy układać je na warstwie styropianu lub kratce rastrowej, która rozłoży obciążenie na większą powierzchnię dna. Zalecam najpierw układać skały, a dopiero później wsypać piasek. W ten sposób będzie większa szansa, że skały nam się nie poprzewracają, kiedy ryby będą pod nimi kopać.

Jeśli planujemy hodowlę muszlowców, to na piasku należy umieścić trochę muszli. Ponieważ zdobycie oryginalnych muszli ślimaka Neothauma tanganyicense jest dość trudne, można je zastąpić muszelkami naszych rodzimych winniczków. Na każdego muszlowca powinny przypadać minimum dwie muszelki, najlepiej, aby były różnej wielkości. Ryby wybiorą sobie muszlę, przeciągną w wybrane przez siebie miejsce i w odpowiedni sposób zakopią. Nie musimy im w tym pomagać.

Jeśli decydujemy się na rośliny, można je posadzić w narożnikach i z tyłu akwarium. Tak aby nie utrudniały obserwacji.

Ryby z biotopu Tanganika

Ryby z biotopu Tanganika należą do moich ulubionych ryb słodkowodnych. Na pierwszy rzut oka są mniej kolorowe niż ich odpowiedniki z sąsiedniego jeziora Malawi, ale mają w sobie to coś. Wymienię tylko kilka najpopularniejszych, ponieważ wszystkich nie sposób.

Muszlowce

Wspomniane już muszlowce są małymi, burymi rybami, które fascynują akwarystów wyłącznie swoim zachowaniem, ponieważ wizualnie nie mają zbyt wiele do zaoferowania. A jednak nie wyobrażam sobie biotopu Tanganika bez tych ryb.

Szczelinowce i naskalniki

Szczelinowce i naskalniki to dwie grupy ryb, które troszkę różnią się wyglądem i zachowaniem, jednak łączy je torpedowaty kształt, rzadko spotykany u innych ryb. Są prawie okrągłe w przekroju i dość długie. Mają stosunkowo spokojne usposobienie, unikają otwartych przestrzeni i zdecydowanie lepiej czują się w okolicy skał.

Cyprichromisy

Natomiast cyprichromisy, które kształtem niewiele różnią się od wcześniej wymienionych, upodobały sobie właśnie pływanie w toni. Są rybami ruchliwymi i stadnymi, a na dodatek samce potrafią być dość natrętne wobec samic i agresywne wobec konkurencji. Są to ryby do dużych akwariów i raczej dla doświadczonych hodowców.

Księżniczka

Kolejną zupełnie „nieciekawie” ubarwioną, a bardzo interesującą rybą jest księżniczka z Burundi. To ryby zdecydowanie rodzinne. Dobrana para potrafi składać ikrę regularnie co kilka tygodni. A każde kolejne pokolenie pomaga rodzicom opiekować się młodszym potomstwem. Już kilkutygodniowe ryby pływają wokół gniazda, doglądając młodszego rodzeństwa i odganiając nawet dużo większe ryby, które podpływają zbyt blisko.

Tropheusy

To chyba najbardziej rozpoznawalne ryby z jeziora Tanganika. Tropheusy to ryby stadne, o charakterystycznym wyglądzie i ubarwieniu. W jeziorze, którego długość przekracza 600 km, powstało wiele odmian tych ryb różniących się ubarwieniem, a czasem także rozmiarem i temperamentem. Są specjalistami pokarmowymi, żywią się przede wszystkim glonami i do takiego pokarmu mają dostosowany układ pokarmowy. Nie tolerują pokarmu zwierzęcego, co stanowi jeden z największych problemów w ich hodowli.

Tropheusy wyglądają niewinnie, ale potrafią być agresywne wobec swoich pobratymców. Jeśli stado jest nie dość liczne, to agresja wewnątrzgatunkowa może być nierównomiernie rozłożona, co może doprowadzić do fatalnych skutków dla najsłabszych osobników w stadzie.

Wiele ryb z Tanganiki co rano ustala od nowa hierarchię i terytoria, ale u tropheusów jest to najbardziej widoczne.

W odpowiednio dużym akwarium doprowadzenie do rozrodu nie powinno być problemem. Przepiękny taniec godowy kończy się inkubacją ikry w pysku matki. Tak jak u wielu innych pyszczaków narybek jeszcze jakiś czas pływa zawsze blisko matki, a w chwilach zagrożenia wraca do jej pyska.

Zarówno pyszczaki z jeziora Tanganika, jak i inne ryby z tego akwenu są bardzo ciekawe do obserwacji, choć sam biotop na pierwszy rzut oka wydaje się dość monotonny. Jego największą wadą jest konieczność przygotowania dla ryb dużego zbiornika, z bardzo wydajną filtracją i napowietrzaniem. Do zalet zaliczamy niskie zapotrzebowanie na światło i wspaniałe zachowanie ryb, które na pewno zainteresuje prawdziwych pasjonatów akwarystyki.


Dodaj komentarz


Autor
Janusz Kosik
Zajmuje się akwarystyką od 1997 roku. Absolwent specjalności Akwarystyka na wydziale Rybactwa Akademii Rolniczej w Szczecinie. Od 2005 roku zafascynowany aquascapingiem, zwłaszcza stylem Iwagumi, którego zasady stosuje również podczas zakładania akwariów morskich. Wieloletni pracownik i konsultant w największych warszawskich sklepach akwarystycznych. Poza akwarystyką miłośnik i instruktor japońskich sztuk walki, które…
Więcej
Artykuły powiązane
Ogólne Ogólne Ogólne  
Stało się! Trzmiel ma nowe logo!
Radek Hechłacz
14/06/2021
Ogólne  
Jak zrobić prosty zbiornik dla każdego? Marcin Jurek – Trzmiel Radzi, cz. 1
Marcin Jurek
23/02/2022
Ogólne  
Akademia Seachema zakładanie akwarium w stylu Low-tech. Odc. 3
Łukasz Ciszkowski
22/12/2021
Problemy Ogólne  
Korzenie i drewno do akwarium
Maciej Koczko
18/05/2022
Projekt i wykonanie: White Tiger
Przejdź do sklepu
Trzmiel.com.pl