Trawa w akwarium

Akwaria roślinne, zwane także „holenderskimi”, to najczęściej wybierany typ zbiornika zarówno przez początkujących, jak i doświadczonych akwarystów. Bujnie zarośnięte akwaria wzbudzają podziw i zachwycają mnogością kolorów. Zwieńczeniem takiego projektu często jest trawnik zdobiący podłoże. Trawa w akwarium, tworząca gęsty „zielony dywan” to marzenie wielu akwarystów. Często jednak, krótko po posadzeniu trawnika, zauważamy, że nie wygląda on najlepiej i nie rozrasta się tak, jak byśmy sobie tego życzyli. Jest to efekt nieodpowiednich warunków.

Wymagania dotyczące uprawy

Oświetlenie

Trawa do akwarium porasta pierwszy plan aranżacji. Nie rośnie zbyt szybko i nie pnie się wysoko. Rośliny akwariowe niskie potrzebują do prawidłowego rozwoju odpowiedniej ilości światła. Aby utrzymać w akwarium ładnie wyglądający gęsty trawnik, powinniśmy zdecydować się na oświetlenie, które bez problemu dotrze do samego dna zbiornika. Przy wyborze odpowiedniej lampy pomoże prosty przelicznik:

• W przypadku tradycyjnych świetlówek wystarczy podzielić moc oświetlenia w watach przez litraż naszego akwarium. Zalecana moc dla roślin trawnikowych wynosi około 0,5 W/l.
• W przypadku belek ledowych lub świetlówek LED większe znaczenie niż moc ma ilość światła, jakie one generują w lumenach – lm. Przelicznik wygląda podobnie. Wystarczy podzielić liczbę lumenów wszystkich źródeł światła przez litraż akwarium. Zalecana liczba lumenów na 1 l wody akwariowej mieści się w przedziale 30–70 lm/l.

Barwa światła również jest bardzo istotna. Należy stosować specjalne świetlówki „plant” o temperaturze barwowej zbliżonej do 8500 K oraz full spectrum.

Podłoże i nawożenie

Regularne nawożenie roślin akwariowych jest kluczowe dla ich odpowiedniego wzrostu i wyglądu. Rośliny trawnikowe, jak żadne inne, odczuwają niedobory składników odżywczych takich jak np. żelazo. Szybko można zauważyć ich gorszą kondycję odbijającą się na wyglądzie. Dzieje się tak, ponieważ ich budowa jest bardzo delikatna. Należy stosować dobrej jakości nawozy do roślin akwariowych, np. firmy Qualdrop, Seachem lub Easy-Life. Rośliny trawnikowe zdecydowaną większość substancji odżywczych czerpią z podłoża. Dlatego jego wybór może mieć ogromne znaczenie. Najlepiej zdecydować się na drobne podłoże aktywne, takie jak np. Master Soil Powder. Rośliny trawnikowe łatwiej ukorzeniają się w takich podłożach niż w ich gruboziarnistych odpowiednikach. Gotowe podłoża nie tylko posiadają odpowiednią granulację, ale także uwalniają substancje odżywcze, stabilizują pH wody w akwarium i obniżają jej twardość. Wchłaniają składniki dostarczane do słupa wody wraz z nawozami płynnymi, a następnie uwalniają je bezpośrednio do korzeni roślin.

Aby nawożenie roślin trawnikowych przynosiło oczekiwane korzyści, powinno iść w parze z regularnym przeprowadzaniem testów wody w akwarium. Najbardziej wiarygodne wyniki dadzą nam testy kropelkowe np. marki Zoolek lub JBL. Bez tego nie dowiemy się, jakich składników odżywczych brakuje naszemu trawnikowi i nie będziemy w stanie dawkować ich w odpowiednich ilościach.

Nawożenie CO₂

Pomocne w celu osiągnięcia optymalnego wzrostu i wyglądu trawnika jest regularne dozowanie CO₂. Do tego celu można użyć profesjonalnych zestawów z butlą lub małych zestawów, np. Tropica System 60. Te najbardziej nadają się do małych zbiorników – do 60 l. W zbiornikach większych ich wydajność jest niewystarczająca i wtedy należy zdecydować się na bardziej profesjonalne zestawy wyposażone w duże butle CO₂.

Popularne gatunki roślin trawnikowych

Trawa do akwarium – popularne gatunki najczęściej wybierane przez akwarystów to:

• Eleocharis parvula,
• Micranthemum „Monte Carlo”,
• Hemianthus callitrichoides „Cuba” – „Mały Heniek”,
• Hydrocotyle tripartita „Japan”.

Eleocharis parvula to roślina najbardziej zbliżona wyglądem do popularnej trawy porastającej nasze ogrody. W naturze spotkać można ją w Azji, Europie oraz Ameryce Północnej i na Kubie. Cechuje się żywym, soczystym, zielonym kolorem oraz bardzo cienkimi igiełkami, które obrastając gęsto podłoże, tworzą w naszym akwarium „zielony dywan”. Idealnie nadaje się zarówno do zbiorników małych, jak i dużych. Rozmnażanie tej rośliny zachodzi poprzez podział kłącza i jego liczne rozłogi, dzięki czemu sama sukcesywnie zajmuje coraz większe obszary zbiornika.

Ten rodzaj rośliny trawnikowej należy do jednych z najmniej wymagających. Jej skuteczną uprawę można prowadzić tak w zbiornikach z wodą kwaśną, jak i lekko zasadową. Akceptuje szeroki zakres temperatur, od 12°C do 28°C. Wystarczające światło do jej uprawy to około 0,3 W/l. Nie wymaga także nawożenia CO₂. Roślina w takich warunkach poradzi sobie, jednak jej wzrost będzie znacznie wolniejszy.

Micranthemum „Monte Carlo” to najnowsza z prezentowanych roślin trawnikowych. W akwarystyce znana jest dopiero od 2012 roku. W tym krótkim czasie stała się jednak niezwykle popularna i chętnie wybierana przez akwarystów. Jak sama nazwa wskazuje, w naturze występuje głównie w okolicach miejscowości Monte Carlo. Nie chodzi jednak o znaną wszystkim dzielnicę Monako, ale o argentyńską małą miejscowość w prowincji Misiones. Posadzona w glebie będzie gęsto rozrastać się na podłożu. Charakteryzuje się drobnymi, okrągłymi listkami. Podobnie jak Eleocharis parvula, jest to raczej mało wymagająca roślina. Rozmnaża się poprzez podział kłącza. Może porastać zarówno pierwszy plan akwarium, jak i korzenie i kamienie.

Radzi sobie w szerokim zakresie parametrów. W odpowiednio nawożonym zbiorniku z dozowaniem CO₂ oraz mocnym światłem jej wzrost będzie znacznie szybszy. „Monte Carlo” należy regularnie przycinać. Świetnie sprawdzi się jako niska trawa do akwarium. Najlepszy efekt osiągniemy, utrzymując „zielony dywan” o grubości 2–5 cm. W przypadku grubszych warstw roślina może zacząć żółknąć i gnić od spodu z powodu słabego dostępu do światła.

Hemianthus callitrichoides „Cuba” znany jest bardziej wśród polskich akwarystów jako „Mały Heniek”. Wyglądem nieco przypomina „Monte Carlo”, jednak jest mniejszy, przez co, zarastając gęsto dno akwarium, daje niepowtarzalny efekt. Nadaje się do zbiorników dużych i małych. Z powodu swojej delikatnej budowy nie należy hodować go w zbiornikach zamieszkiwanych przez duże ryby, a także takie jak kiryski, które przekopują podłoże w poszukiwaniu pożywienia.

Trawnik z tej rośliny ozdobi każde akwarium, jednak osiągnięcie oczekiwanego efektu nie jest tak proste jak w przypadku poprzedników. Roślina ta potrzebuje mocnego światła oraz dawkowania płynnych nawozów. Przydatne może okazać się także dozowanie CO₂. W nieodpowiednich warunkach roślina szybko żółknie.

Hydrocotyle tripartita „Japan” to popularny gatunek rodem z południowo-wschodniej Azji. Charakteryzuje się stosunkowo szybkim wzrostem i gęstym porastaniem podłoża. Ważne w przypadku uprawy tej rośliny jest jej regularne przycinanie. Podobnie jak „Monte Carlo” należy prowadzić ją na odpowiedniej wysokości, gdyż zbyt gruba warstwa liści może powodować gnicie rośliny od spodu.

Wymagania prezentują się podobnie jak w przypadku „Monte Carlo”. Odpowiednie nawożenie i mocne światło, a także dozowanie CO₂ mogą znacznie przyspieszyć jej wzrost i uatrakcyjnić wygląd. Roślina ta poradzi sobie jednak również w gorszych warunkach, ale jej rozwój będzie mocno ograniczony.

Aby wyhodować wysoki trawnik w akwarium, warto sięgnąć po takie rośliny jak Sagittaria subulata, zwana także „strzałką skrzydlastą”, lub jedną z wielu odmian roślin z grupy Vallisneria, czyli popularnego nurzańca. Te rośliny potrafią rosnąć do naprawdę sporych rozmiarów, osiągając wysokość do nawet 50 cm. Wysoka trawa do akwarium znakomicie sprawdzi się na trzecim planie jako żywe tło. Zbiorniki takie wyglądają niezwykle efektownie, a falująca przy tafli wody wysoka trawa nadaje im jeszcze większej naturalności. Potrzeby tych roślin pozostają na niskim poziomie. Nie wymagają dozowania CO₂ oraz bardzo mocnego światła. Jednak pełnię swojej krasy pokażą tylko w odpowiednich warunkach.

W sprzedaży występują liczne rośliny sztuczne, w tym również sztuczna trawa do akwarium. Nie jest to polecany sposób dekoracji zbiornika, choć może być przydatny w przypadku ryb niszczących żywe rośliny. Nawet najpiękniejsze plastikowe rośliny to tylko dekoracja, nie pełnią żadnych ważnych funkcji w ekosystemie. Żywe rośliny w zbiorniku na bieżąco zużywają składniki odżywcze, które w nadmiarze mogą być przyczyną rozwoju glonów w akwarium, a w zamian uwalniają do wody życiodajny tlen. Dekoracyjny aspekt roślin plastikowych szybko gaśnie, gdyż łatwo porastają glonem i zaczynają szpecić, zamiast zdobić nasz zbiornik. Poza tym jeżeli są kiepskiej jakości, mogą ranić ryby i utrudniać im swobodne poruszanie się w zbiorniku.

Uprawa własnego trawnika w akwarium

Jak sadzić trawę w akwarium? Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta. Sadzenie roślin trawnikowych nie różni się bardzo od sadzenia innych roślin wodnych. Z kilkoma jednak różnicami.

Po zakupie wymarzonej rośliny trawnikowej musimy się nią zająć odpowiednio do typu hodowli, z jakiej pobraliśmy sadzonki.

• Jeśli zakupiliśmy roślinę w koszyku, należy wyjąć ją i dokładnie wyczyścić z waty, w jakiej się znajduje. Jest to dość czasochłonny proces, jednak warto wykonać go dokładnie. Dzięki temu nie wprowadzimy do akwarium i podłoża resztek waty i ułatwimy roślinie proces ukorzeniania.
• Rośliny z hodowli in vitro wymagają trochę mniej pracy, jednak są zazwyczaj znacznie mniejsze. Plusem takiego wyboru jest stan roślin, które są w znakomitej kondycji, mocno wybarwione i przede wszystkim wolne od ślimaków. Także żel, w którym osadzone są rośliny, jest znacznie łatwiejszy do usunięciu niż wata. Wystarczy zanurzyć roślinę w wodzie, aby skutecznie oczyścić korzenie.
• Rośliny od znajomych lub zakupione z przycinki wystarczy jedynie opłukać w wodzie, aby pozbyć się ewentualnych ślimaków, mogących na nich żerować. Mogą one być przyczyną istnej plagi w akwarium.

Trawę do akwarium należy sadzić w podłożu małymi grupami. Przed przystąpieniem do sadzenia dzielimy naszą porcję na mniejsze – liczące mniej więcej pięć sadzonek. Następnie przy użyciu pincety osadzamy w podłożu rośliny w 2-, 3-centymetrowych odstępach. Należy uważać, by nie ściskać pincety zbyt mocno i nie zmiażdżyć sadzonki. Jest to zabieg dość czaso- i pracochłonny, jednak odpowiednie obsadzenie dna akwarium ułatwi roślinom ukorzenienie się, a następnie zarośnięcie całej jego powierzchni.

Micranthemum „Monte Carlo” można sadzić zarówno w podłożu, jak i na dekoracjach takich jak naturalne korzenie i kamienie. Aby to zrobić, wystarczy przyczepić sadzonkę do dekoracji, którą chcemy „obsadzić”, a następnie przymocować żyłką wędkarską lub zwykłą nitką. Po jakimś czasie roślina przyczepi się korzeniami do dekoracji. Wtedy będzie można bezpiecznie usunąć nitkę lub pozostawić ją do czasu, aż sama się rozpuści. Tak posadzona roślina będzie efektownie obrastać wybrany przedmiot. Dobrym sposobem jest również użycie specjalnego kleju do mocowania roślin. To rozwiązanie pozwala nam na szybkie i wygodne „obsadzanie” dekoracji roślinami i mchami, bez konieczności wiązania. Klej taki jest w stu procentach bezpieczny dla wszystkich organizmów wodnych.

Trawa do akwarium – nasiona

Coraz popularniejszym sposobem na trawnik w akwarium stają się specjalne nasiona trawy do akwarium, gotowe do posiania w podłożu. Ostatnimi czasy nawet polski producent, firma Aquael, zaproponował swoje zestawy akwariowe, zawierające nasiona umożliwiające stworzenie trawnika w akwarium.

Nasiona takie stosujemy w świeżo zakładanych zbiornikach. Możemy je spokojnie wysiać na dnie akwarium i przysypać cienką warstwą podłoża. Proces ten jest trudny do przeprowadzenia w akwariach już pracujących, ale i na to jest sposób. Wysiew przeprowadzamy w osobnym zbiorniku lub nawet w jakimś pojemniku. Możemy poświęcić na ten zabieg osobne akwarium, jeśli takowym dysponujemy, lub wykorzystać plastikowy pojemnik np. do przechowywania żywności. Niewielka warstwa podłoża akwarystycznego lub ziemi ogrodowej wystarczy do wyhodowania własnego trawnika. Ważne jest zapewnienie roślinie do wzrostu odpowiedniego oświetlenia. Jeśli nie posiadamy oświetlenia, można też spróbować uprawy „na parapecie”, korzystając ze światła słonecznego. Należy pamiętać o częstych, ale małych podmianach wody. Gdy trawnik wzrasta do wysokości około 2–3 cm, przenosimy go do zbiornika docelowego.

Podsumowanie

„Zielony dywan” w akwarium nie jest tak trudnym celem do osiągnięcia, jak by się mogło wydawać. Wielu akwarystów tworzy legendy na temat problemów z uprawą roślin trawnikowych, zniechęcając tym samym początkujących hobbystów. Owszem, mocne oświetlenie, nawożenie roślin akwariowych CO₂ i dozowanie płynnych nawozów znacznie ułatwiają uprawę trawnika. Jednak wybierając odpowiednią, prostą w hodowli odmianę rośliny mającej porastać nasze podłoże, jesteśmy w stanie wyhodować nasz własny „zielony dywan”. Rzecz jasna potrwa to dłużej niż w typowo hightechowych zbiornikach, ale koniec końców będziemy zadowoleni z jego wyglądu i przy odrobinie pracy i cierpliwości osiągniemy nasz cel. W każdym razie warto spróbować!